حذف تصادفی داده‌های مهم از هارد یا سیستم ویندوزی، یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی است که کاربران رایانه با آن روبه‌رو می‌شوند. شاید فکر کنید وقتی فایلی از سطل آشغال حذف شد دیگر هیچ شانسی برای بازیابی اطلاعات وجود ندارد، اما خوشبختانه راه‌های مطمئنی برای بازگردانی اطلاعات حتی بعد از حذف دائمی هست. در این مقاله جامع با روش‌ها، ابزارها و نکات طلایی بازیابی اطلاعات در ویندوز آشنا می‌شوید تا هیچ‌وقت نگران از دست دادن فایل‌های مهم خود نباشید.
علت حذف ناخواسته فایل‌ها در ویندوز و هارد
گاهی به‌دلیل خطای انسانی، حمله‌های نرم‌افزاری، قطعی برق یا حتی خرابی هارد، فایل‌ها بدون قصد یا اطلاع قبلی حذف می‌شوند. برخی کاربران پس از حذف فایل‌ها فقط به سطل آشغال رجوع می‌کنند؛ اما اگر فایل‌های مهم از آنجا هم حذف شده باشند، تصور می‌کنند دیگر راه نجات نیست. این تصور کاملاً غلط است، چون راهکارهای حرفه‌ای و ساده‌ای برای بازیابی اطلاعات هارد و رایانه وجود دارد.
مرحله اول: بررسی سطل آشغال (Recycle Bin)
اولین و ساده‌ترین قدم برای بازگردانی اطلاعات حذف‌شده، سر زدن به Recycle Bin ویندوز است. تا وقتی فایل‌ها به‌طور دائمی پاک نشده‌اند، به راحتی و با یک کلیک قابل بازیابی‌اند.
اما اگر فایل موردنظر از سطل آشغال هم حذف شده بود، نوبت امتحان راهکارهای بعدی فرا می‌رسد.
مرحله دوم: استفاده از ابزارهای داخلی ویندوز
ویندوز ۱۰ و ۱۱ قابلیت جالبی تحت عنوان Restore Previous Versions دارند. مراحل زیر را انجام دهید:
به پوشه‌ای که قبلا فایل در آن بود بروید.
روی پوشه کلیک راست کنید و گزینه Restore previous versions را انتخاب کنید.
نسخه‌های قبلی پوشه نمایش داده می‌شود؛ براساس تاریخ حذف، نسخه مناسب را انتخاب و بازیابی کنید.
این یکی از ساده‌ترین راه‌های بازیابی اطلاعات هارد بدون نصب نرم‌افزار جانبی است.
مرحله سوم: نرم‌افزارهای حرفه‌ای بازیابی اطلاعات هارد
برای بسیاری از کاربران، بهترین راه بازگردانی اطلاعات استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی مثل Advanced Disk Recovery است.
مزیت این ابزارها بازیابی انواع فایل‌ها شامل عکس، ویدیو، اسناد، فایل صوتی و حتی پوشه‌های کامل است. کار با این برنامه‌ها معمولاً بسیار ساده است و در چند مرحله انجام می‌شود:
۱. دریافت و نصب نرم‌افزار
ابتدا باید نرم‌افزار مناسب را از سایت معتبر دانلود کنید.
۲. انتخاب محل بازیابی فایل‌ها
مشخص کنید فایل‌های حذف‌شده در کدام درایو یا هارد بوده‌اند؛ برنامه قابلیت شناسایی انواع حافظه را دارد.
۳. شروع اسکن اطلاعات حذف‌شده
روی گزینه Start Scan Now کلیک کنید تا برنامه اسکن را اجرا کند.
۴. انتخاب نوع اسکن
Quick Scan: مناسب بازیابی سریع فایل‌هایی که تازگی حذف شده‌اند.
Deep Scan: برای اطلاعاتی که مدت‌ها از حذف‌شان گذشته یا هارد چند بار بازنویسی شده.
۵. مشاهده نتایج و بازیابی فایل‌های حذف‌شده
لیستی از فایل‌های قابل‌بازیابی نمایش داده می‌شود که معمولاً با رنگ قرمز یا مشخص‌گر ویژه نمایش داده می‌شوند. فایل موردنظر را انتخاب و روی Restore کلیک کنید.
۶. تعیین محل جدید برای ذخیره اطلاعات بازیابی‌شده
توصیه می‌شود اطلاعات را به هارد دیگر یا یک حافظه خارجی انتقال دهید تا ریسک بازنویسی کاهش یابد.
نکات مهم در بازگردانی اطلاعات و بازیابی هارد
– بلافاصله پس از حذف ناخواسته فایل، استفاده از سیستم را متوقف کنید.
هر گونه نوشتن فایل جدید ممکن است اطلاعات قبلی را برای همیشه از بین ببرد.
– نرم‌افزارهای معتبر و شناخته‌شده را انتخاب کنید.
استفاده از نرم‌افزارهای ناشناس ریسک امنیتی و آسیب بیشتر به هارد را افزایش می‌دهد.
– بازیابی اطلاعات هارد فقط مختص فایل‌های کوچک نیست؛ با ابزار مناسب حتی هزاران گیگ فایل و داده اهمیت خود را بازمی‌یابد.
– اگر هارد فیزیکی دچار مشکل شده، قبل از هرکاری سراغ متخصص تعمیرات و بازیابی اطلاعات حرفه‌ای بروید.
برخی مراکز تعمیرات مثل کانون بازیابی اطلاعات خدمات استاندارد و تخصصی در این حوزه ارائه می‌دهند.
بازیابی اطلاعات در ویندوز ۱۰ و ۱۱ بدون نرم‌افزار
علاوه بر نرم‌افزارهای حرفه‌ای، ویندوز امکانات داخلی مفیدی دارد. یکی از بهترین این امکانات همان Restore previous versions است که در بالا توضیح داده شد.
گاهی اوقات Shadow Copies ویندوز یا بکاپ‌های اتوماتیک به دادتان می‌رسند و به سادگی فایل‌های از دست رفته را بازگردانی می‌کنند.
آیا امکان بازیابی اطلاعات بعد از فرمت هارد وجود دارد؟
بله، در بیشتر مواقع بعد از فرمت داده‌های هارد یا حافظه جانبی، تا زمان بازنویسی مجدد اطلاعات، قسمتی یا همه فایل‌های قبلی قابل بازگردانی هستند.
در این موارد، نرم‌افزار تخصصی یا مراجعه به مراکز حرفه‌ای بازیابی اطلاعات توصیه می‌شود.
امنیت و آرامش خاطر با بازگردانی اطلاعات
اگر اطلاعات شخصی، کاری یا حتی خاطرات عکس‌ها را ناخواسته حذف کرده‌اید، نگران نباشید. با رعایت نکات طلایی، به‌کارگیری ابزار مناسب و سرعت عمل، می‌توانید داده‌های ارزشمندتان را به زندگی بازگردانید.
کانون بازیابی اطلاعات به‌عنوان یکی از مراجع تخصصی بازیابی اطلاعات هارد و نرم‌افزاری، راهنمای مطمئنی برای کمک به کاربران ویندوز است.
بازیابی اطلاعات و بازگردانی اطلاعات هارد دیگر موضوع پیچیده و غیرممکنی نیست؛ ویندوز ۱۰ و ۱۱ امکانات قدرتمندی حتی بدون نرم‌افزار اضافی فراهم کرده‌اند. استفاده صحیح از ابزارهای بازیابی، حفظ آرامش و رعایت نکات ایمنی، پروسه بازیابی فایل‌ها را آسان می‌کند.
فراموش نکنید همیشه قبل از حذف اطلاعات، یک نسخه پشتیبان تهیه کنید و اگر کار از کار گذشت، برای بازیابی اطلاعات هارد به بهترین متخصصان این حوزه اعتماد کنید.
با این راهنما، امنیت خاطر و اطمینان از دسترسی دوباره به داده‌های مهم را برای خود تضمین کنید.